خبرگزاری جمهوری اسلامی - ایرنا

تهران-ایرنا-قرار گرفتن در معرض سروصدای بلند و زیاد علاوه بر اینکه آسیب جدی به شنوایی وارد می کند، سبب سردرد، فشار خون، خستگی و سوء هاضمه نیز می شود.

به گزارش ایرنا از مرکز تحقیقات محیط زیست، دانشگاه علوم پزشکی تهران،هرگونه صدای ناخواسته ای که باعث ایجاد مزاحمت و آزار افراد شود، آلودگی صوتی خوانده می شود.کارخانجات، کارهای ساختمانی، صداهای ناشی از سیستم تهویه منازل، ترافیک، فعالیت ماشین آلات ساختمانی از مهم ترین منابع آلودگی صوتی هستند.

صدای نابهنجار، انسان و یا سایر موجودات زنده را از بین نمی برد بلکه باعث کاهش شنوایی، ناشنوایی و یا ناراحتی های عصبی می شود.

معمولاً شدت صدا را با واحدی به نام 'دسی بل' می سنجند. برای مقایسه انواع صداها لگاریتم آن را تعیین می کنند؛ تحقیقات نشان می دهد که از دست دادن شنوایی با سن افراد در جوامع صنعتی بیشتر دیده می شود.

***شیوه عملکرد گوش

ارتعاش مولکول های هوا امواج صوتی را به وجود می آورد. صداهای با فرکانس پائین دارای امواج با فواصل (طول موج) زیاد هستند که موج های صداهای با فرکانس بالا به هم چسبیده اند (به عبارتی طول موج کوتاهی دارند) این امواج از طریق گوش خارجی به گوش میانی می رسند و موجب ارتعاش پرده صماخ می شوند.

سه استخوان ریز که در سمت دیگر این پرده قرار دارند این ارتعاش را دریافت می کنند و آن را به گوش داخلی منتقل می کنند در اینجا نوسانات توسط یک عضو کوچک و حلزونی شکل دریافت شده تارهای ریز روی آن پیام را دریافت کرده و توسط عصب قسمت حلزونی آن را به مغز می فرستند.

این تارهای ریز و حساس توسط امواج صدای بسیار بلند خم شده، آسیب دیده یا می شکنند و بافت این قسمت دچار آسیب دیدگی شده و نخواهد توانست امواج صدا را انتقال دهد. به این ترتیب قسمت هایی از تارهای ریز که کارشان انتقال اصوات بلند است زودتر تحت تأثیر قرار می گیرند.

***شدت صوت

احساس بلندی و کوتاهی صدا مربوط به انرژی حمل شده با امواج صوتی است و برحسب واحد دسی بل است که یک واحد مقایسه ای است و عبارت است از ده برابر لگاریتم نسبت شدت صدای موردنظر “I” به شدت یک سطح مقایسه ای (dB= 10 Log (I/Io

به طور قراردادی صدایی است که دارای ( W/M2 ) ا 12- 10 بوده که می تواند نشانگر آستانه شنوایی در انسان باشد.

بنابراین 10 برابر افزایش در شدت یک صدای خالص فقط 10 دسی بل به مقیاس شدت اضافه می کند. بااینکه می توان گفت مثلاً صدای 50 دسی بل 10 برابر بلندتر از صدای 40 دسی بل و 100 برابر بلندتر از صدای 30 دسی بل است.

فرکانس شنوایی انسان 000/20-20 هرتز (سیکل در ثانیه) یا معادل شدت صوتی برابر 120-0 دسی بل است؛ صحبت های معمولی در فرکانس بین 000/35 -300 هرتز است که دارای شدتی برابر با 65 دسی بل است ترافیک سبک در 30 متری دارای شدت صدای 55 دسی بل است و رعدوبرق 120 دسی بل صدا ایجاد می کند.

***تعریف آلودگی صوتی

هرگونه صدای ناخواسته ای که باعث ایجاد مزاحمت و آزار افراد شود آلودگی صوتی خوانده می شود.

***منابع آلودگی صوتی

مهم ترین منابع آلودگی صوتی عبارتند از:

- کارخانجات

- کارهای ساختمانی

- صداهای ناشی از سیستم تهویه منازل

- ترافیک (ترافیک هوایی، زمینی، قطار و وسائط نقلیه موتوری)

- صدای ناشی از حمل ونقل (صدای موتور هواپیما و بوق اتومبیل)

- سروصدای حاصل از تماس لاستیک به سطح خیابان توسط وسائط نقلیه

- سروصدای داخل منازل (مثل صدای تلویزیون، جاروبرقی، کولر و غیره)

- فعالیت ماشین آلات ساختمانی (فعالیت ساختمانی اعم از خانه سازی، شهرسازی، راه سازی و غیره)

- سروصدای ناشی از آژیر هشداردهنده وسائط نقلیه

***اثرات آلودگی صدا

آزمایش ها نشان می دهد که صداهای با شدت 160-150 دسی بل برای بعضی حیوانات کشنده و مرگبار است این حیوانات قبل از مرگ به تشنجات موضعی، فلج و رعشه دچار می گردند.

در انسان ها رنگ پریدگی و بالا رفتن فشارخون از اثرات آلودگی های صوتی است، درجه حرارت بدن کاهش می یابد صداهای مداوم عکس العمل هایی مانند انقباض رگ ها در بدن ایجاد می کند و این حالت پس از قطع صدا هنوز ادامه می یابد. بدن انسان در خواب نیز به محرک های صوتی پاسخ می دهد بدون اینکه فرد از خواب بیدار شود (مانند تغییر ضربان قلب و حالات ماهیچه ها)

گذشته از آسیب جدی که آلودگی صوتی به شنوایی وارد می کند قرار گرفتن در معرض اصوات شدید و مداوم می تواند مشکلات دیگری نیز تولید کند ازجمله:

- سردرد

- فشارخون بالا

- خستگی

- تحریک پذیری و زودرنجی

- سوءهاضمه

- افزایش استعداد بدن در ابتلا به بیماری هایی چون سرماخوردگی و عفونت های جزئی

- نگرانی و ناراحتی عصبی

- نگرانی همراه با خستگی و کاهش راندمان کار

- دگرگونی های دائم یا موقت در رفتار زیستی از قبیل انقباض نایژک ها و تغییر ضربان قلب

***استانداردهای آلودگی صوتی

استانداردهای صوتی موردپذیرش ایران از 7 صبح تا 10 شب و 10 شب تا 7 صبح به قرار زیر است.

روش های پیشگیری یا کاهش از آلودگی های صوتی با توجه به اینکه صداها از تولید کننده ای پخش و توسط گیرنده ای دریافت می شوند بنابراین جهت کنترل آلودگی صوتی، کاهش شدت صدا، جلوگیری از انتشار و نفوذ صدا و محافظت از گیرنده (سیستم شنوایی) می تواند مؤثر باشد بنابراین در جهت جلوگیری یا کاهش آلودگی صوتی.

- میزان صدا در محیط هایی که کارگران به طور مداوم در معرض صدا قرار دارند نباید از 85 دسی بل تجاوز نماید.

- سعی شود از ورود ماشین آلات که بیش ازحد معین آلودگی صوتی تولید می کنند به محیط های عمومی جلوگیری شود.

- با ایجاد عایق های صوتی و تدبیرهای لازم دیگر صدای ماشین آلات کارخانه ها نباید به بیرون از کارخانه ها برسد.

- سعی شود از ایجاد واحدهای مسکونی در مجاورت فرودگاه ها جلوگیری شود.

- ضد صدا کردن ساختمان ها و واحدهای مسکونی

- دوجداره کردن شیشه پنجره ها در جهت جلوگیری از نفوذ صدای بیرون به داخل ساختمان

- محدود و ممنوع کردن عبور کامیون ها و وسائط نقلیه پر سروصدا و ایجاد تدابیر قانونی و اجرایی لازم در پیشگیری از آلودگی صوتی توسط آژیرهای هشداردهنده اتومبیل های شخصی

- ایجاد نوارهای عریضی از درختان و پوشش های گیاهی که این امر می تواند به میزان 10 دسی بل از شدت صوت بکاهد.

*** آموزش و حفاظت در مقابل آلودگی صوتی در محل کار

- با صداسنج درجه بلندی صدا را اندازه گیری نمائید. صداسنج ابزاری است که فشار امواج صوتی موجود در هوا را تعیین می کند.

- در قسمت های کم صدا در محل کار حضورداشته باشید و تمام مدت کار در معرض صدا نباشید.

- از لوازم شخصی حفاظتی مانند گوشی یا محافظ داخلی گوش استفاده کنید.

- انجام تست شنوایی سنجی را هرساله تدارک ببینید و پیشگیری های لازم را انجام دهید زیرا هنگامی که شنوایی آسیب دیده باشد قابل برگشت نخواهد بود.

- اگر احساس می کنید دچار اختلالات شنوایی شده اید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید .