پلاكهايي از پوست قرمز، ضخيم شده و پوسته دهنده هستند، كه اغلب نواحي متعددي از بدن را مبتلا مي‌كنند.

ژنتيك

اغلب به صورت خانوادگي ديده ميشود.

نحوه زندگي

ممكن است در نتيجه استرس تشديد گردد.

سن

عامل خطر بستگي به نوع بيماري دارد.

جنس

عامل قابل توجهي نيست. پسوريازيس در كشورهاي غربي، استرايليا و آمريكاي جنوبي و قسمتهايي از آسيا و آفريقا شايع است. انواع متعددي وجود دارند كه كنترل آنها مشكل بوده و در طول زندگي برانگيخته ميشوند. پوست قرمز، ضخيم و پوسته دهنده در همه انواع پسوريازيس ديده ميشود. نواحي پوسته دهنده، هميشه خارش ندارند، اما اگر اين وضعيت قسمتهاي زيادي از بدن را درگير كند، پسوريازيس ممكن است علاوه بر ناراحتي شديد جسمي، باعث آزردگي خاطر از حضور در اجتماع شود.

پلاك پسوريازيس بر روي ارنج

آرنج يك محل شايع براي پلاك پسوريازيس است. سطوح پوسته دهنده پلاكها، تجمعي از سلولهاي پوستي مرده هستند. در قسمتهايي از بدن كه مبتلا به پسوريازيس شده‌اند سلولهاي جديد پوست با سرعت بيشتري نسبت به ريزش سلولهاي مرده توليد ميشوند. اين سلولهاي اضافي تجمع يافته و پلاكهاي ضخيمي را تشكيل مي‌دهند. علت آن ناشناخته است. اما يك حمله پسوريازيس ممكن است در نتيجه عفونت، آسيب يا استرس شعله ور يا تشديد شود. بيماري اغلب به صورت خانوادگي ديده ميشود بنابراين يك عامل ژنتيك ممكن است دخيل باشد. تقريباً يك نفر از هر 3 بيمار مبتلا به پسوريازيس، داراي وابستگي نزديك با يك فرد مبتلا مي‌باشد. استفاده از داروهاي خاص مثل ضدافسردگيها، داروهاي ضدفشارخون، داروهاي مسدود كننده گيرنده‌هاي بتا و داروهاي ضد مالاريا مي‌توانند باعث ايجاد پسوريازيس در بعضي افراد شوند.

انواع آن

چهار نوع اصلي از پسوريازيس موجود است كه هر كدام ظاهر متمايزي دارند، بعضي افراد ممكن است به بيش از يك نوع مبتلا شوند.

پسوريازيس پلاكي

شايعترين شكل پسوريازيس است. پسوريازيس پلاكي يك بيماري مادام‌العمر ميباشد كه ممكن است در هر سني ايجاد گردد. اين حالت ممكن است علايم زير را ايجاد نمايد: - پچهايي كه پلاك ناميده ميشوند و متشكل از سطوح ضخيم شده پوست قرمز و پوسته دهنده مي‌باشند. اين پچها معمولاً بر روي آرنجها، زانوها، قسمت تحتاني پشت و سر، در پشت گوشها و خطوط رويش مو ايجاد ميشوند. در بعضي موارد، اين پلاكها بر روي بافتهاي اسكاري قديمي ديده ميشوند. - خارش متناوب نواحي درگير. - تغيير رنگ ناخنها كه با چاله‌هاي كوچكي پوشيده شده‌اند. در موارد شديد، ناخنها از بسترشان بلند ميشوند. علايم پسوريازيس پلاكي تمايل دارند كه براي هفته‌ها يا ماهها ادامه يابند و ممكن است متناوباً عود كنند.

پسوريازيس قطره‌اي

اين شكل اغلب كودكان و نوجوانان را مبتلا مي‌كند و غالباً بعد از يك عفونت باكتريايي حلقي رخ مي‌دهد. علايم تيپيك عبارتند از: - پچهايي صورتي و سكه‌اي شكل و پوسته دهنده متعدد بر روي پوست، كه هر كدام حدود 1 سانتي متر (3/8 اينچ) قطر داشته و اساساً بر روي پشت و قفسه سينه ديده ميشوند. - خارش متناوب نواحي درگير پوست. اين علايم معمولاً در عرض 4-6 ماه ناپديد ميشوند و دوباره عود نمي‌كنند، اما در بيش از نيمي از افراد مبتلا بعداً نوع ديگري از پسوريازيس ايجاد مي‌گردد.

پسوريازيس پوسچولر

اين حالت نادر، اما بالقوه يك نوع تهديد كننده حيات ميباشد كه اصولاً بالغين را مبتلا مي‌كند. اين وضعيت ممكن است به طور ناگهاني با علايم زير ظاهر شوند: - تاولهاي كوچك و پر از چرك كه بر روي كف دستها و پاها ايجاد مي‌گردد. - نواحي وسيعي از پوست قرمز، ملتهب و شديداً حساس ميشود. - ضخيم شدن و پوسته ريزي نسبي نواحي ملتهب. در انواع شديدتر، پسوريازيس پوسچولر كل بدن را درگير مي‌كند.

پسوريازيس معكوس

افراد مسن معمولاً‌ دچار اين نوع از پسوريازيس مي‌شوند. كه در آن بجاي گرفتاري وسيع بدن نواحي بزرگ، مرطوب و قرمز بر روي چينهاي پوستي بوجود مي‌آيد. بثورات اغلب كشاله ران، پوست زير پستانها و بعضي اوقات زير بغلها را گرفتار مي‌كنند. پسوريازيس معكوس معمولاً با درمان برطرف ميشود. اما ممكن است عود كند.

عوارض

حدود يك نفر از 10 فرد مبتلا به يكي از انواع پسوريازيس دچار نوعي از آرتريت (التهاب مفصل) ميشوند كه معمولاً مفاصل انگشتان يا زانو درگير ميشوند. در پسوريازيس پوسچولر، از دست رفتن تعداد خيلي زيادي از سلولهاي سطح پوست ممكن است منجر به دهديراسيون (از دست رفتن آب بدن)، نارسايي كليه، عفونت و تب شديد گردد. در صورت عدم درمان، چنين وضعيتي تهديد كننده حيات ميباشد.

كارهايي كه بايد انجام شوند

پزشك شما بايد بتواند نوع پسوريازيس را از روي ظاهرش تشخيص دهد. اگر فقط پسوريازيس خفيف داريد كه مشكلي ايجاد نمي‌كند. ممكن به اين نتيجه برسيد كه علايم پوستي را درمان نكنيد. در غير اين صورت، بايد درماني را كه پزشكتان توصيه نموده، دنبال نماييد.

درمانهاي موضعي

پسوريازيس معمولاً توسط نرم كننده‌ها جهت نرم كردن پوست درمان ميشود. ساير درمانهاي شايع فرآورده‌هايي هستند كه حاوي قطران زغال يا ماده‌اي به نام آنترالين بوده، باعث كاهش التهاب و پوسته ريزي مي‌گردند. قطران زغال و آنترالين موثرند اما بوي نامطبوعي داشته، مي‌توانند باعث رنگي شدن لباسها و رختخواب شوند. آنترالين را بايد فقط بر روي نواحي مبتلا به كاربرد زيرا مي‌تواند باعث تحريك پوست سالم گردد. از طرف ديگر، پزشك شما ممكن است يك فرآورده موضعي كه حاوي يكي از مشتقات ويتامين D به نام كلسي يوتريول است، تجويز نمايد. اين فرآورده معمولاً روزي 2 بار به كار مي‌رود. اين دارو معمولاً هيچ بويي نداشته، باعث رنگي شدن پوست يا لباسها نميشود و به طور معمول در عرض حدود 4 هفته تاثير مي‌كند. شما بايد توصيه‌هاي پزشكتان را رعايت نماييد، زيرا اين درمان را نبايد بر روي صورت يا چينها پوستي به كار برد. كورتيكواستروئيدهاي موضعي نيز ممكن است تجويز شوند. با اين وجود، اين داروها بايد به ميزان كم مصرف گردند، زيرا ممكن است باعث عوارض جانبي طولاني مدت مثل نازك شدن پوست شوند.

درمانهاي عمومي

براي پسوريازيس منتشر كه به درمانهاي موضعي پاسخ نمي‌دهد، تماس درماني با اشعه ماوراء بنفش (UV) اغلب موثر است. درمان با UV معمولاً بدون دادن داروهاي خوراكي صورت مي‌گيرد. درمان با PUVA شامل استفاده از درمان با UV همراه با پسورالن ميباشد. پسورالن يك داروي خوراكي است كه قبل از درمان با اشعه ماوراء بنفش به كار مي‌رود و كمك مي‌كند تا پوست نسبت به اثرات اشعه حساستر شود. اين درمان تركيبي، خطر سرطان پوست را اندكي افزايش مي‌دهد و فقط زير نظر يك متخصص پوست بايد انجام شود. دوزهاي منظم و كوتاه مدت نور خورشيد، اغلب به بهبود پسوريازيس كمك مي‌كنند. در معرض قرار گرفتن نواحي مبتلا در برابر نور خورشيد، در صورتيكه هوا به اندازه كافي گرم باشد، مي‌تواند مفيد واقع گردد، اما بايد احتياطات لازم جهت جلوگيري از آفتاب سوختگي را به كار برد. در موراد خيلي شديد پسوريازيس پوسچرلر، كه فرآورده‌هاي موضعي ممكن است موثر نباشند، درمان با داروهاي خوراكي يا داخل وريدي ممكن است توصيه شوند. داروهايي كه براي اين منظور به كار مي‌روند، عبارتند از: رتينوئيدها، متوتروكسات (از داروهاي ضد سرطان) و سيكلوسپورين (از داروهاي ضعيف كننده سيستم ايمني). با اين وجود رتينوئيدها و متوتروكسات مي‌توانند باعث ناهنجاري در يك جنين در حال تكامل شوند. بدين علت، نبايد از هيچ يك از اين داروها در صورتيكه حامله‌ايد يا قصد داريد بچه‌دار شويد، استفاده كنيد.

پيش‌آگهي بيماري

هر چند هيچ علاج قطعي براي پسوريازيس وجود ندارد، اما با درمان مي‌توان علايم بيماري را تسكين داد و به خيلي از افراد كمك نمود تا يك زندگي طبيعي داشته باشند. در موارد پسوريازيس طولاني مدت، پيوستن به يك گروه كمك به خود، ممكن است مفيد واقع شود.