يك سرطان پوستي است كه سلولهاي مولد رنگدانه را مبتلا كرده و مي‌تواند به سرعت به ساير قسمتهاي بدن انتشار يابد.
سن
بيشترين شيوع را در سنين بين 40 تا 60 سال دارد، به طور روزافزوني در بين بالغين جوان ديده ميشود.
جنس
در زنان شايعتر است.
ژنتيك
افراد با پوست روشن در معرض خطر بيشتري هستند.
نحوه زندگي
تماس با نور خورشيد و استفاده از تختهاي آفتابي، عوامل خطر هستند. ملانوم بدخيم، شكل نادر و وخيم سرطان پوست است. ملانوم ممكن است به صورت يك ضايعه جديد بر روي پوست طبيعي پديدار شده يا از خالي كه قبلاً وجود داشته، به وجود آيد. در صورت عدم درمان، سرطان مي‌تواند به ساير قسمتهاي بدن انتشار يافته و ممكن است كشنده باشد. همچون بسياري از سرطانهاي پوستي ديگر، علت اصلي، تماس با نور خورشيد است. طي 10 سال گذشته در سرتاسر جهان، تعداد موارد ملانوم بدخيم به ويژه در بين بالغين جوان، به طور قابل توجهي افزايش يافته است. اين افزايش احتمال دارد به دليل رشد جمعيت افرادي باشد كه در فعاليتهاي خارج از خانه، شركت مي‌كنند. اين بيماري در افراد سنين 40 تا 60 سال و در بين زنان، بيشترين شيوع را دارد. در بريتانيا سالانه، حدود 6هزار مورد جديد ديده ميشود.
علل بيماري
به نظر مي‌رسد، ملانوم بدخيم در نتيجه آسيب به ملانوسيتها (سلولهاي پوستي مولد رنگدانه ملانين) به دليل تابش آفتاب، به وجود مي‌آيد. سرطان، افراد با پوست روشن را بيشتر از تيره پوستان مبتلا مي‌كند. كساني كه دائماً در معرض تابش آفتاب هستند يا آنهايي كه در آب و هواي آفتابي زندگي مي‌كنند، خطر بيشتري براي پيدايش ملانوم بدخيم دارند. به ويژه نشان داده شده است كه آفتاب سوختگي شديد در دوران كودكي، شانس پيدايش ملانوم بدخيم در دوران بعدي حيات را دو برابر مي‌كند. كاهش تماس با آفتاب مي‌تواند به كم شدن خطر ايجاد اين نوع از سرطان پوس كمك نمايد.
علايم بيماري
ملانوم بدخيم مي‌تواند در هر قسمتي از بدن به وجود آيد اما بيشتر از همه بر روي نواحي در معرض تابش آفتاب ظاهر ميشود. بعضي ملانومها در طول پوست به صورت پچهاي مسطح نامنظم پخش مي‌گردند و بعضي ديگر به صورت توده‌هايي با رشد سريع ظاهر مي‌شوند. در افراد پير، ملانومها ممكن است بر روي صورت به شكل لكه‌هاي كك و مك مانند، با نام لنتيگوملانوما برداشته نشوند، همه انواع آن به طرف به لايه‌هاي زيرين پوست رشد مي‌كنند. اگر يك لكه با رشد سريع، نامنظم و تيره رنگ بر روي پوستتان پديدار شود يا يكي از تغييرات زير در حالي كه از قبل وجود داشته، ايجاد گردد بايد به ملانوم بدخيم مشكوك شويد، اين تغييرات عبارتند از: - افزايش اندازه - حاشيه‌هاي نامنظم و غيرقرينه - خارش، التهاب يا قرمزي - ضخيم شدگي در سطح - خونريزي يا كبره بستن - تغيير در رنگ يا سايه روشن خال شما بايد به طور منظم پوستتان را بررسي كرده و به محل و اندازه هر يك از خالهايتان، توجه كنيد. از شخص ديگري بخواهيد تا جهت بررسي پشت و سرتان به شما كمك كند. تغييرات رنگ و سايه روشن خالهايي كه از قبل وجود داشته يا ظاهر يك لكه جديد و بزرگ شونده، به ويژه اگر قطري بيش از 6 ميلي‌متر داشته باشد و شروع به تغيير رنگ و سايه روشن خود كنند را بايد به پزشكتان گزارش دهيد.
كارهايي كه بايد انجام شوند
در صورتيكه پزشك به ملانوم بدخيم مشكوك شود ترتيبي خواهد داد كه ضايعه و ناحيه‌اي از پوست اطراف برداشته شود تا اينكه خطر باقي ماندن سلولهاي بدخيم كاهش يابد. بافت برداشته شده زير ميكروسكوپ بررسي خواهد شد. اگر بافت سرطاني باشد، قسمت بزرگتري از پوست ممكن است برداشته شده و احتمالاً به پيوند پوستي نيازمند مي شويم. همچنين ممكن است نمونه‌هايي از غدد لنفاوي نزديك ملانوم برداشته شده تا از نظر سلولهاي سرطاني بررسي شوند، حضور اين سلولها نشاندهنده انتشار سرطان است. اگر چنين وضعيتي رخ داده باشد، ممكن است نياز به شيمي درماني، اشعه درماني يا درمانهاي بيولوژيكي داشته باشيد.
پيش آگهي بيماري
ملانومهاي سطحي كه زود درمان شده‌اند، معمولاً قابل علاجند. اما ملانومها اغلب در مردان كشنده است، احتمالاً به اين دليل كه آنها هميشه، بلافاصله علايمشان را به پزشك گزارش نمي‌كنند. اگر ملانومها تهاجمي بوده يا به قسمتهاي عمقي پوست نفوذ كرده باشند، چشم‌انداز بيماري مطلوبيت كمتري دارد و اگر ملانومها به ساير نواحي بدن انتشار پيدا كرده باشند، اغلب كشنده هستند